Rodzaje zapraw (wg DIN)
Rozróżnia się następujące rodzaje zapraw:
| Rodzaj zaprawy (podłoża) | Zastosowanie | Minimalna wytrzymałość na ściskanie |
| Pla i Plb Zaprawa wapienna twardniejąca na powietrzu oraz zaprawa wapienna twardniejąca w wodzie | tylko dla małych obciążeń mechanicznych | bez wymagań |
| Pic Zaprawa wapienna hydrauliczna | dla obciążeń normalnych | 1,0 N/mm2 |
| Pila Zaprawa wysokohydrauliczna Pllb Zaprawa wapienno-cementowa | dla większych obciążeń; tynki w pomieszczeniach mokrych i wilgotnych | 2,5 N/mm2 |
W Polsce obowiązuje norma PN: Rodzaje podłoży pod tynki. Zgodnie z nią, podłoża dzieli się ze względu na rodzaj zaprawy na: W – wapienne, C – cementowe, CW – cementowo-wapienne, CG1 – cementowo-gliniane, G – gipsowe, GW – gipsowo-wapienne.
| Rodzaj zaprawy (podłoża) | Zastosowanie | Minimalna wytrzymałość na ściskanie |
| Pllla Zaprawa cementowa z dodatkiem wodorotlenku wapnia
Plllb Zaprawa cementowa |
dla dużych obciążeń; tynki w pomieszczeniach mokrych i wilgotnych | 10,0 N/mm2 |
| PIVa Zaprawa gipsowa
PIVb Zaprawa gipsowo-piaskowa PIVc Zaprawa gipsowo-wapienna |
dla obciążeń normalnych | 2,0 N/mm2 |
| PIVd Zaprawa wapienno-gipsowa | tylko dla niewielkich obciążeń | 2,0 N/mm2 |
| PVa Zaprawa anhydrytowa
PVb Zaprawa anhydrytowo-wapienna |
dla obciążeń normalnych | bez wymagań |
Jak można ustalić rodzaj zaprawy, z której wykonano stwardniały już tynk? Pierwszą, ale niedokładną informację stanowi odcień barwy oraz twardość tynku. Dużo dokładniej można określić rodzaj zaprawy, gdy się rozetrze próbkę tynku w moździerzu i przesieje przez sito o boku oczka 50 μm. Przez to sito przechodzi tylko spoiwo. Porównując odcień barwy, można określić rodzaj spoiwa: wapno wiążące na powietrzu jest prawie białe, wapno hydrauliczne – beżowoszare oraz cement – szary. Dokładniejsze rozpoznanie wymaga badań laboratoryjnych.
Tynki muszą równomiernie i mocno przylegać do swojego podłoża. W obrębie warstwy tynku zaprawa powinna mieć jednorodną strukturę i odpowiednią wytrzymałość. W przypadku nakładania na tynk cienkich powłok lub tapet wymagana jest minimalna wytrzymałość zaprawy 1,0 N/mm2. Poza tym tynki powinny być suche oraz równomiernie nasiąkliwe. Nie powinny mieć także innych wad, jak wykwity, rysy, zgorzeliny, zanieczyszczenia i zagrzybienia.
Przez zawilgocenie kapilarne rozumie się pojawienie się wody podciąganej przez naczynia włoskowate (kapilary). Wilgoć kapilarna może spowodować następujące szkody:
1) tynk może pękać lub odpadać;
2) mogą się rozpuszczać sole, wychodzące w postaci wykwitów na powierzchnię;
3) zawilgocenie tynku powoduje zmniejszenie izolacyjności termicznej;
4) zimą, wskutek zamarzania wody nasycającej tynk mogą w nim powstawać pęknięcia;
5) wilgoć sprzyja rozwojowi grzybów, porostów i mchów.
Zgorzelina jest nagromadzeniem spoiwa na powierzchni, tworzącym się wówczas, gdy tynk jest zbyt długo zawilgocony. Można ją rozpoznać, zwilżając powierzchnię po zdrapaniu; wówczas miejsce zdrapania zabarwia się ciemniej wskutek silniejszego nasiąkania. Zgorzelinę trzeba usuwać mechanicznie. Można to zrobić również fluatem rozcieńczonym w proporcji 1:1, po czym należy miejsca, z których usunięto zgorzelinę, delikatnie zmyć wodą. Zgorzelinę powinno się koniecznie usuwać, gdyż wskutek naprężeń wewnętrznych po pewnym czasie odpryskuje od podłoża i powoduje odpadanie płatów tynku.