Do wyrobu pędzli stosuje się obecnie następujące materiały:
1)    szczecina naturalna (świńska);
2)    włosie naturalne (końskie, z kuny, borsucze, z wołu, tchórza, wiewiórcze, niedźwiedzie, kozie);
3)    włókna fibry;
4)    szczecina sztuczna (poliestrowa, nylon, perlon);
5)    włosie sztuczne (poliestrowe, poliamidowe).

Zalety pędzla, który na zakończeniu jest w naturalny sposób wyrobiony.
Aby wykonać taki pędzel, należy dwa jednakowo twarde, w naturalny sposób zaokrąglone przez wyrobienie pędzle ze szczeciny powiązać ze sobą. Tak wykonane pędzle są co prawda drogie, ale nawet po długim okresie użytkowania zachowują swój kształt.

Materiał wsadowy stosowany do wyrobu następujących pędzli i szczotek.

a)    pędzel do odkurzania: włosie kozie lub szczecina sztuczna;
b)    pędzel lakierniczy: szczecina europejska (jasna) i szczecina chińska (czarna);    szczególnie cienkie pędzle lakiernicze wytwarza się z włosia wiewiórczego i niedźwiedziego; tanie pędzle lakiernicze wyrabia się także z włosia koziego, jak również ze szczeciny sztucznej i włosia sztucznego;
c)    pędzel do liternictwa: włosie czerwonej kuny oraz włosie wołu;
d)    pisak plakatowy: przede wszystkim włosie czerwonej kuny oraz włosie wołu;
e)    pędzel konturowy: przede wszystkim włosie czerwonej kuny;
f)    szczotki do przecierania: włosie końskie, włosie wołu oraz szczecina sztuczna.

W pędzlu ze szczeciny naturalnej, przy stosowaniu rozpuszczalnych w wodzie lakierów dyspersyjnych, siła napięcia szybko ustępuje, pędzel staje się wiotki. Dzieje się tak, ponieważ przy dłuższym działaniu wody – łuski na szczecinie otwierają się bardzo szeroko. Natomiast pędzle ze szczeciny sztucznej, nawet podczas malowania materiałami rozpuszczalnymi w wodzie, zachowują stabilność kształtu.
Włosie i szczecina zawierają wiele pustych przestrzeni tworzących cienkie kapilary, które wsysają materiał malarski, uwalniany dopiero pod naciskiem pędzla podczas malowania.

Wady pędzli z profilowaną końcówką.
Do wyrobu tych pędzli używa się właśnie szczeciny. Właściwy profil zakończenia pędzla uzyskuje się w ten sposób, że szczecinę – po sklejeniu – ogrzewa się w specjalnej negatywowej formie dla nadania odpowiedniego kształtu. Tak wykonane pędzle są bardzo drogie, a tę starannie wypracowaną formę utrzymują tylko przez krótki czas.
Skuwka pędzla jest to metalowa tuleja obejmująca korpus pędzla i łącząca go z trzonkiem. Skuwka może być okrągła lub spłaszczona. Najlepsze są ciągnione skuwki bez szwu. Dla skuwek ze szwem lutowanym istnieje niebezpieczeństwo rozerwania szwu, gdy pędzle za długo stoją w wodzie i drewniane trzonki pęcznieją.

Jaki wpływ ma zakończenie włosów szczeciny na ilość farby mieszczącej się w pędzlu?
W trakcie wzrostu szczecina rozdziela się na dwie końcówki lub więcej. Pędzel uzyskuje dzięki temu zdolność do pomieszczenia większej ilości farby.

Włosie i szczecina mają budowę podobną. Jej głównym elementem jest rdzeń kostny, wokół którego narastają skórne łuski, tworzące rodzaj pancerza. Elastyczność i sprężystość pędzla zależą od charakteru tych łusek. Jeśli pędzel jest zbyt długo trzymany w wodzie, łuski pancerza otwierają się, jak w szyszce. Utrata sprężystości sprawia, że pędzel staje się wiotki i „postrzępiony “. W trakcie wysychania pędzla łuski zamykają się ciasno wokół rdzenia kostnego, a włosie i szczecina odzyskują sprężystość. Włosie kończy się pojedynczym szpicem, cieńszym lub grubszym.
W odróżnieniu od włosia, szczecina jest zakończona „chorągiewkami”, wskutek podziału na liczne cienkie końcówki.
Szczecina sztuczna ma średnicę ok. 0,2 mm, natomiast włosie syntetyczne jest o wiele cieńsze; ma średnicę 0,08-0,15 mm.

Dlaczego silnie sklejone lakierem pędzle ze szczeciny naturalnej lub włosia naturalnego można odmaczać w rozpuszczalniku, a nie w zmywaczu ługowym?
Naturalne włosie i szczecina bardzo silnie reagują z ługami, działającymi na nie niszcząco.